Ons culinaire magazine voor dementerende mensen is gelanceerd!

Een AllerHande voor dementerende mensen en hun verzorgers. Dat is de inzet van kookmagazine Etenstijd dat zaterdag 26 mei is gelanceerd bij zorginstelling de Globe (onderdeel van ZZG groep) in Nijmegen. Het tijdschrift prikkelt de zintuigen van mensen met dementie en ondersteunt hun verzorgers bij het bereiden en genieten van de gezamenlijke maaltijd. Mede dankzij de vormgeving, fotografie en het gebruik van verschillende papiersoorten is het unieke magazine zelf ook een feest voor alle zintuigen.

Meer dan een miljoen mensen in Nederland hebben momenteel in hun nabije omgeving te maken met dementie. Dit aantal neemt de komende jaren toe. De vraag naar zorg voor dementerende mensen groeit gestaag; met name de kleinschalige woonvormen zijn in trek. Hier kunnen bewoners leven zoals thuis, maar met intensieve zorg. Het Nijmeegse woonhuis de Globe is zo’n woonvorm.

Zelf koken levert winst op voor bewoners

Een trend in kleinschalige woonvormen voor dementerende ouderen is het zelf koken van de maaltijden. Niet alleen zijn de maaltijden heel smakelijk, het kookproces is ook prettig voor de bewoners. Iedere dag praten over het avondeten, herinneringen ophalen aan vroeger, de maaltijd bereiden en die gezamenlijk in een gezellige huiskamer nuttigen zorgt voor een dagelijkse structuur, gezond en gevarieerd eten en aangename zintuiglijke ervaringen. De Globe merkt dat dankzij de bezigheden en etensgeuren bij het koken in de huiskamer, de bewoners al ver van tevoren aan tafel gaan zitten. Ze eten met smaak en blijven goed op hun gewicht. Daarbij: geuren en smaken liggen diep verankerd in het brein: ze roepen herinneringen en verhalen op.

Onderzoeksresultaten, herinneringen en methodiek

Het magazine Etenstijd geeft het kookproces op allerlei manieren handen en voeten. Het is voor verzorgers een heel georganiseer om samen met dementerende mensen het eten te bereiden, naast de zorgtaken die ze hebben. Het tijdschrift biedt inspiratie bij het koken en eten, introduceert oude (maar voor veel medewerkers nieuwe) groenten en bereidingswijzen, verschaft onderzoeksresultaten over eten en dementie, en haalt maaltijdherinneringen op van de bewoners. Bovendien biedt het magazine een stappenplan. Deze zelfontwikkelde methodiek geeft structuur aan de dag en omvat de hele breedte van de maaltijdtraditie van vroeger. Van overdag nadenken over de avondmaaltijd tot het natafelen – uiteraard met een kopje koffie – en het samen zingen tijdens de afwas. Zo’n structuur geeft de bewoners houvast en rust en biedt gezelligheid in de huiskamer.

Een mooi staaltje bladenmakerswerk

Het magazine – zeg maar ‘boek’ – bestaat uit 156 pagina’s. De cover is geborduurd door een van de zorgmedewerkers van de Globe. De onafgewerkte losse draadjes van dit borduurwerk komen in de binnencover terug, samen met het ‘waslabel’. Het tijdschrift bestaat uit 7 verschillende hoofdstukken die ieder een eigen papiersoort hebben gekregen. Dit geeft een extra dimensie aan de (zintuiglijke) ervaring van het magazine.
Het magazine is een heerlijk blad om in te bladeren en er af en toe bij te pakken. Een aantal wetenschappelijke onderzoeken worden besproken: wat zintuiglijke ervaringen met dementerende mensen doet, hoe belangrijk het visuele aspect van eten is bij de smaakbeleving en hoe om te gaan met bewoners met eet- en slikproblemen. Bij deze inhoudelijke stukken worden voor de zorgmedewerkers (hoofdzakelijk mbo’ers) meteen handige tips en handvatten gegeven om het toe te passen in hun dagelijks werk. Zo staat het blad bol van handigheidjes: van grootmoedersschoonmaaktips tot tafeldekken volgens de etiquette, van groente, vlees en vis bereiden tot het wecken van fruit. Deze tips geven de verzorgenden niet alleen houvast, maar ook gespreksstof met de bewoners. De mooie vormgeving, illustraties en fotografie ondersteunen hierbij. Herinnert u VIM nog, met de slogan sneller schoon … frisser schoon!? Of OMO met dat wast pas smetteloos wit!?. Zo opent het magazine luikjes in het geheugen van de dementerende mensen.

Initiatief van vrijwilligers

Etenstijd is volledig dankzij de inzet van vrijwilligers en sponsors tot stand gekomen. Vier professionele bladenmakers – werkzaam in omgeving Nijmegen – trokken hierbij de kar. Zij bedachten en realiseerden dit unieke concept, ondersteund met de inhoudelijke kennis van Marion Brouwer van de Globe:

-          Paul van denBroek (redacteur en docent bij Radboud Universiteit Nijmegen)

-          EugèneHeijblom (grafisch ontwerper bij Eugène Heijblom Grafisch Ontwerp en bij Provincie Gelderland)

-          ChristineLiebrecht (tekstschrijver/communicatieadviseur bij c.comm en promovenda bij Radboud Universiteit Nijmegen)

-          Wies Peters (beeldredacteur en workshopleider bij HDtt Communicatieadvies)

Zorgmedewerkers van de Globe, de bewoners en hun familieleden zijn nauw bij de totstandkoming van het blad betrokken: in real life maar ook via de weblog, Twitter, Hyves en Facebook. Zij namen afgelopen zaterdag de eerste exemplaren in ontvangst. Het gelanceerde magazine is momenteel enkel ontwikkeld voor de Globe. Afhankelijk van de belangstelling zal er een externe editie verschijnen.

Gerelateerde artikelen:
> Een cover met losse eindjes
> Preview van het hele magazine
> Een fotoboek van iedere bewoner